KWANINI TULITOKA NYUMBANI?
Vita vya wenyewe kwa wenyewe nchini Somalia
Vita vya wenyewe kwa wenyewe vilikuwa kati ya makabila mawili yanayopigana kuanzia Mogadishu ambayo polepole yalielekea kwa wakulima wa Kibantu wa Somali katika Bonde la Jubba. Kwa sababu ya ukosefu wa chakula nchini, baada ya vita kuanza, wakulima walikuwa katika hatari kubwa kwa sababu walilima mazao ambayo yalikuwa bidhaa inayotamanika kwa wapiganaji na wanajeshi wanaopigana. Wakulima walishambuliwa mara nyingi na kushikiliwa mateka na wanajeshi, wanaume walilazimishwa ama kupigana au kuuawa, wanawake na wasichana walibakwa na kudhalilishwa mpaka watakapotoroka au kufa. Kwa wale wachache waliotoroka, walikabiliwa na safari ngumu kwenye jangwa iliyojaa wanyama hatari, vitu vikali, na hakuna ulinzi kutoka kwa wale wanaowafuata. Walisafiri wakati wa usiku kujaribu na kujificha kutoka kwa wafuasi wao, wakitembea kwa maelfu ya maili na matumaini ya kupata ulinzi katika mpaka wa Kenya.
Hatukuwa binadamu
“Vita vilipotokea mwaka wa 1991, tulikuwa kama takataka. Hatukuwa binadamu tena. Vita ilipofika, nilijishuhudia mimi mwenyewe, wake zetu, mama zetu, bibi zetu, babu zetu, wanaume, na wanawake wakinyanyaswa kijinsia mbele yetu. Tulikuwa tunaangalia lakini hatukuweza kufanya chochote. Tuliona watoto wetu, mama zetu, na baba zetu wakiuawa mbele yetu, na ilibidi tuangalie lakini hatukuweza kufanya chochote. Tulilazimishwa kutazama mpaka roho iko nje ya miili yao. Tulianza kukimbia wakati wa usiku na wakati wa mchana, tukijificha. ”
Ula Muya
“Vita haikuwa sisi ndio tuliyoianzisha. Ilianzia Mogadishu. Hatukuwa na mahali pa kuhifadhi chakula chetu, kwa hivyo wakati mwingine tuliiweka kwenye matangi na kuificha chini ya ardhi. Lakini walianza kutuuliza na kutufanya tuwaonyeshe chakula ambacho tulikuwa tukificha kwa familia yetu. Utaona binti yako mwenyewe ananyanyaswa kijinsia mbele yako lakini huwezi kusema chochote. Wanamtoa mke wako mikononi mwako na wanalala naye wakati unatazama, lakini huwezi kusema chochote. Ikiwa unazungumza, umekufa. Jambo lenye uchungu zaidi ambalo limeona kutoka kwangu kijijini na kwenda Kismaayo, lilikuwa kwa mjomba wangu na binamu zangu waliuawa mbele yangu. Baada ya kuona binamu zangu wameuawa mbele yangu, hapo ndipo nilikuwa na maumivu mengi sikuweza kuishikilia na ilinibidi niondoke kijijini. Baada ya kufika Kismaayo, nilienda baharini na walikuwa na kazi kidogo huko. Nilipata pauni 20 za mchele. Nilifanya kazi kutwa nzima kupata pauni 20 za mchele, lakini nilipokuwa narudi nyumbani walichukua mchele kutoka kwangu na ilibidi nirudi nyumbani bila chochote. Nilirudi baharini na nikaona mchele umemwagika sakafuni, kwa hivyo nikaanza kuokota hizo. Kisha nikaenda mahali walipopakia vifaa kwenye lori. Nilipata senti 100, ambayo ni karibu senti 1 kwa USD. Mara tu nilipopata pesa asubuhi, sikukaa. Nilipata gari na kwenda Kenya. ”
Vita, sio sisi ndio tuliianzisha.
Hassan Malambo