YAA NAHAY?
GEESKA AFRIKA
Geeska Afrika wuxuu ku yaal Bariga Afrika wuxuuna ka kooban yahay inta badan dalka Soomaaliya, laakiin sidoo kale waxaa ku jira qaybo ka mid ah Jabuuti, Eritrea, iyo Itoobiya. Waxay u badan tahay lama -degaan, laakiin dhammaadkeeda koonfureed waa aag dhul barwaaqo ah oo la yiraahdo Dooxada Jubba.
Dooxada Jubba waxay ka kooban tahay webiyada Jubba iyo Shabeelle oo mara badweynta Hindiya.
TAARIIKHDEENA
Somali Bantu waxay ahaan jireen beeraleyda beeraleyda koonfurta Soomaaliya. Waxay hoostagaan qabiilooyin kale oo dulmiyay iyaga oo qaatay dalagyo badan oo la beeray kuna xadgudbay beeralayda haddii aysan bixin inta dalagga ah sida ay rabaan. Markii uu dagaal ka dhex qarxay laba qabiil oo dagaallamay, dadka Somali Bantu waxaa lagu qabsaday xabbad -joojin waxaana lagu weeraray dalagyadii ay beerteen iyo baahida cunnada ee ummadda. Dad badan ayaa ku dhintay weerarradan, laakiin qaar ayaa awooday inay ka baxsadaan tuulooyinkooda oo ay kumanaan mayl u qaxaan xadka Kenya oo ay xoogaa badbaado ah ka helaan xeryaha qaxootiga.
“Intii uusan dagaalku imaan, waxaan beerayn jirnay dhirta, wax beeran jirnay. Laakiin waxay ahayd inay qaataan kala bar wixii aan soo korinay. Wax kasta oo aan ku dadaalnay si aan u beerno una koro bilooyin badan. Wax yar ayay nooga tegi jireen taasina waa waxa ay ahayd inaan ku korino carruurteenna. Inta aad beerto, mararka qaarkood aad bay u adag tahay waayo roob baa da'aya oo dhoobo ayaa jirta. Ka dibna adigu tag oo u gee cuntada dadkaas qaadanaya cuntada aad u dadaashay si aad u korto bilahaas oo dhan. Haddii aadan iyaga u shaqo tagin, ma heli doontid cunto ku filan carruurtaada. Dawladdu waxay na siin lahayd waqti adag, maxaa yeelay haddii annaga oo ah Somali Bantu aannu ka caawin lahayn inay beeraan dalagyadooda, ma ay heleen cid wax u beerta. Haddii uusan roob da'in sannadkaas, weli waa inaad bixisaa qaybtaada. Sida haddii aad koraan 20 rodol oo galley ah, waxaad u baahan tahay inaad dib u bixiso 60 rodol oo galley ah. Markaa, haddii ay tahay sannad aan roob di'in, waa inaad dib u bixisaa dhammaan waxaad beerto. ”
- Xasan Malambo
HALKEENU KA SOO BAXNAA?
Dooxada Jubba waxay ahayd hoygeena sanado badan mana aanan ogeyn wax ka baxsan.
Waxaan ka nimid koonfurta Soomaaliya meesha loo yaqaan Dooxada Jubba oo ku taal inta u dhexeysa webiyada Jubba iyo Shabeelle. Dhulkan dhulkiisu waa mid aad u barwaaqo ah wuxuuna noqday meesha ugu weyn ee loo aado beerashada beeraha taas oo ah sida Somali Bantu u noqotay beeralayda beeraha.
Dooxada Jubba waxay ahayd hoygeena sanado badan mana aanan ogeyn wax ka baxsan. In kasta oo ay ahayd hab -nololeedkayaga iyo gurigayaga, had iyo jeer ma ahayn meesha ugu raaxada badan ee lagu noolaan karo sababtoo ah dawladda ka talisa aagga ayaa si weyn noo cashuurtay dalagyadayada.
Tusaale ahaan, haddii aan koro 20 rodol oo galley ah, waa inaan dib ugu celinnaa 60 rodol oo galley ah. Laakiin, ma diidi karno inaan siino qaddarkan sababtoo ah haddii kale ma oggolaanayaan inaan wax haysanno oo carruurteenna ay gaajoon doonaan. Haddaba, in kasta oo noloshu adkayd, waxaan u mahadcelinnay inaan joogno meel aan ku noolaan karno oo aan ku korin karno qoysaskeena nabad guud.